Լաբորատոր հետազոտություններ անցնելուց առաջ յուրաքանչյուր խումբ անալիզների համար կան որոշակի խիստ պայմաններ, որոնք անհրաժեշտ է պահպանել: Դրանք վերաբերվում են սննդի, հեղուկների, դեղորայքի ընդունմանը, կենսակերպի առանձնահատկություններին: Ավելի մանրամասն ինֆորմացիա յուրաքանչյուր առանձին տեսակի հետազոտության նախապատրաստման համար կարող եք տեսնել կայքի գնացանկ բաժնում՝ հետազոտության անվանման կողքին սեղմելով ԱՎԵԼԻՆ կոճակը:
Օգտակար տեղեկատվություն
Ինչպես ճիշտ նախապատրաստվել հետազոտությանը
Նախաանալիտիկ գործոնների ազդեցությունը հետազոտության արդյունքների վրա
Յուրաքանչյուր անալիզի տեսակ ունի իրեն բնորոշ նախապատրաստման պայմանները, որոնք միշտ կարող եք տեսնել գնացանկ բաժնում՝ յուրաքանչյուր տեսակի դիմաց ԱՎԵԼԻՆ կոճակը սեղմելով: Բայց ընդհանուր առմամբ անալիզ հանձնելուց առաջ անհրաժեշտ է պահպանել որոշ կանոններ:
Սննդի ընդունումը
Սննդի ընդունումը անալիզ հանձնելուց առաջ խիստ ազդում է արդյունքի վրա, իսկ որոշ դեպքերում անհնար դարձնում հետազոտության իրականացումը: Օրգանիզմում սննդարար նյութերի ներծծումից հետո արյան մեջ բարձրանում է սպիտակուցների, ածխաջրերի, ճարպերի և այլ միացությունների խտությունը, ակտիվանում են ֆերմենտային համակարգերը, ժամանակավոր բարձրանում է որոշ հորմոնների մակարդակը և այլն: Բոլոր այս գործոնները ուղիղ ազդեցություն են թողնում հետազոտվող նմուշի խտության հարաբերակցությունների վրա, և արդյունքում ստացված տվյալները չեն արտացոլում իրական պատկերը:
- Չօգտագործել ճարպային սնունդ անալիզ հանձնելուց առնվազն 4 ժամ առաջ, ճարպերի բարձր խտությունը արյան մեջ կարող է ազդել ցանկացած տեսակի հետազոտության արդյունքների վրա:
- Նմուշի հանձնումից մի փոքր առաջ ցանկալի է խմել չգազավորված ջուր, այն թուլացնում է արյան մածուցիկությունը, փոքրացնում է մակարդուկների առաջացման հավանականությունը և թույլ տալիս ավելի հեշտորեն հավաքել բավարար քանակի արյուն հետազոտության համար:
Դեղորայքի օգտագործումը
Ցանկացած տիպի դեղորայքի, կամ հավելումների օգտագործումը այս կամ այն կերպ ազդում է օրգանիզմի վրա: Դրանց ազդեցությունը լաբորատոր ցուցանիշների վրա հիմնականում հայտնի է, բայց անհնար է յուրաքանչյուր անհատի համար կանխատեսել դրանց ազդեցության մակարդակը, քանի որ այն կարող է կախված լինել անձի ֆիզիոլոգիական վիճակից, առկա հիվանդության(ների) տեսակից և այլն:
Ելնելով այս ամենից խորհուրդ է տրվում
- Նախապես բժշկի հետ համաձայնեցնելով՝ անալիզ հանձնելուց 12-24 ժամ առաջ դադարեցնել դեղորայքի ընդունումը
- Եթե անալիզը հանձնվում է հերթական դեղորայքային պրեպարատն ընդունած, ապա պետք է այդ մասին տեղյակ պահել լաբորատոր մասնագետին:
Օրվա ժամը
Օրվա ժամից կախված՝ շատ նյութերի խտություններ մարդու օրգանիզմում ենթարկվում են փոփոխության: Դա վերաբերվում է ինչպես հորմոններին, այնպես էլ կենսաքիմիական ցուցանիշներին և սպեցիֆիկ մարկերներին: Վերը նշվածից ելնելով անհրաժեշտ է հետազոտություններ հանձնելու դեպքում պահպանել ժամային հստակ գրաֆիկ: Շատ կարևոր է նաև դինամիկ հսկողության դեպքում կրկնվող հետազոտությունները նույնպես հանձնել ճիշտ նույն ժամին, ինչ առաջին անգամ:
Էմոցիոնալ վիճակը և ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությունը
Ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությունը օրգանիզմում ակտիվացնում է մի շարք հորմոնալ և ֆերմենտային համակարգերի, ներքին օրգանների աշխատանքը, արյան մեջ բարձրանում է բիոլոգիական ակտիվ միացությունների մակարդակը, ակտիվացնում է նյութափոխանակությունը: Էմոցիոնալ ծանրաբեռնվածության և սթրեսի պարագայում ակտիվանում է սիմպատո-ադրենալինային համակարգի աշխատանքը, որն էլ իր հերթին նպաստում է մի շարք ներքին օրգանների աշխատանքի մեխանիզմների փոփոխությանը, հորմոնալ և ֆերմենտային համակարգերի ակտիվացմանը:
Վերը նշված գործոնները իրենց ազդեցությունն են թողնում անալիզների արդյունքների վրա և որպեսզի բացառենք նման գործոնների ազդեցությունը, խորհուրդ է տրվում անալիզներ հանձնելու օրը
- Չզբաղվել սպորտով, կամ ծանր ֆիզիկական աշխատանքով
- Բացառել էմոցիոնալ ծանրաբեռնվածությունը
- Անալիզ հանձնելուց րոպեներ առաջ ընդունել հարմար դիրք, հանգստանալ, թուլացնել մկանները:
Ալկոհոլը և ծխելը
Ալկոհոլը բազում ուղղություններով ազդեցություն է թողնում օրգանիզմի վրա: Այն ազդում է նյարդային համակարգի, նյութափոխանակության, հորմոնալ, ֆերմենտային համակարգերի աշխատանքի վրա և արյան մեջ բազում կենսաքիմիական և այլ տվյալներ կարող են ենթարկվել փոփոխության: Ծխախոտը իր հերթին ազդում է անոթների տոնուսի վրա, ակտիվացնում է նյարդային համակարգը և կարող է փոփոխել որոշ հորմոնների տվյալներ:
Որպեսզի հնարավոր լինի բացառել ալկոհոլի և ծխելու հետևանքները անալիզների արդյունքների վրա, հարկավոր է՝
- 72 ժամ առաջ չօգտագործել ալկոհոլ,
- 30 րոպե առաջ չծխել
Կանանց ֆիզիոլոգիական վիճակը
Սեռական հորմոնների և դրանց մետաբոլիտների չափաքանակը կանանց օրգանիզմում ամսվա ընթացքում էականորեն փոփոխվում են: Դրա հետ կապված՝ շատ հորմոնալ հետազոտություններ խորհուրդ է տրվում անցնել մենստրուալ ցիկլի որոշակի օրերի: Հանձնման օրը կարող է որոշվել ելնելով նրանից, թե հորմոնալ կարգավորման որ օղակն է անհրաժեշտ հետազոտել:
Հղիության ընթացքում կնոջ օրգանիզմում նույնպես կատարվում են լուրջ ֆիզիոլոգիական փոփոխություններ: Կախված հղիության շաբաթից՝ օրգանիզմում փոփոխվում են հորմոնների, որոշ սպեցիֆիկ սպիտակուցների կոնցենտրացիաները, ֆերմենտային համակարգերի ակտիվությունը:
Այս ամենից ելնելով՝ խորհուրդ է տրվում հորմոնալ անալիզներ, սպեցիֆիկ մարկերներ հանձնելուց առաջ
- խորհրդակցել բժշկի հետ,
- ճշտել հղիության ժամկետը կամ մենստրուալ ցիկլի օրերը,
- նշել դրանք լաբորատորիայում՝ պատասխանները համապատասխան նորմաներով ստանալու համար:
Ինչպես նախապատրաստվել մեզի հետազոտություններին:
Մեզի մեկանգամյա չափաբաժնի հետազոտությունների համար հիմնականում նմուշառումն իրականացվում է առավոտյան ժամերին: Կախված հետազոտության տեսակից՝ կարող է վերցվել հոսքի սկզբի, միջին հատվածի, վերջնական չափաբաժինները, կամ ամբողջ չափաբաժինը: Օրական չափաբաժնի հետազոտությունների դեպքում հավաքվում է ամբողջ օրվա մեզը: Անկախ հետազոտության տեսակից՝ մեզի նմուշառումն անհրաժեշտ է իրականացնել միայն մեզի համար նախատեսված ստերիլ տարաներում: Հետազոտության առավել ճշգրիտ և հավաստի տվյալների ապահովման համար անհրաժեշտ է պահպանել մի շարք պայմաններ:
- Հետազոտությունից 10-12 ժամ առաջ չի կարելի օգտագործել ալկոհոլ, աղի, կծու, թթու սնունդ: Չի կարելի օգտագործել մթերքներ, որոնք փոխում են մեզի գույնը (գազար, ճակնդեղ և այլն):
- Կանանց խորհուրդ է տրվում անալիզը հանձնել ոչ դաշտանային ցիկլի օրերին:
- Հնարավորինս բացառել միզամուղ էֆեկտով մթերքների և պրեպարատների օգտագործումը:
- Նմուշը հանձնելուց առաջ անհրաժեշտ է լվացնել ատրաքին սեռական օրգանները:
Ինչպես նախապատրաստվել կղանքի հետազոտություններին
Կղանքի անալիզներ հանձնելուց առաջ բուժառուներին տրվում են հատուկ ստերիլ տարաներ: Կախված հետազոտության տեսակից՝ տարաներն իրենց մեջ կարող են պարունակել տարբեր միջավայրեր: Անալիզների առավել ճշգրիտ պատասխաններ ստանալու համար, հանձնելուց առաջ անհրաժեշ է պահպանել որոշ ընդհանուր կանոններ:
Կղանքի ընդհանուր կլինիկական, հակագենային, միկրոբիոլոգիական և ՊՇՌ հետազոտություններ հանձնելու դեպքում
- Անալիզները ճիշտ չէ հանձնել հակաբիոտիկաթերապիա կամ քիմիոթերապիա ստանալու ընթացքում, իսկ եթե դա անհնար է, ապա գոնե վերջին պրեպարատի ընդունումից 12 ժամ հետո:
- Բացառել լուծողական պրեպարատների, մոմիկների ընդունումը, կղանքի գույնի վրա ազդող պրեպարատների ընդունումը:
- Ռենտգեն կոնտրաստ պրեպարատների ընդունումից հետո հանձնվող նմուշը պիտանի չէ հետազոտման:
- Հոգնայի միջոցով ստացված նմուշը նույնպես չի կարող պիտանի լինել հետազոտման:
- Կղանքում թաքնված արյան հետազոտություն հանձնելուց առաջ անհրաժեշտ է 72 ժամ առաջ խուսափել մսային, ձկնային, կանաչ բանջարեղենի և լոլիկային կերակրատեսակների օգտագործումից:
Ինչպես ճիշտ նախապատրաստվել միզասեռական քսուքի հետազոտության համար:
Տղամարդկանց դեպքում անհրաժեշտ է
Քսուք միզուկից
- Հանձնելուց առաջ առնվազն երեք ժամ տևողությամբ չմիզել:
- Քսուքը հանձնելուց առաջ օճառով կամ ախտահանող միջոցներով լվանալ առնանդամի գլխիկի մաշկը:
- Խորհուրդ է տրվում անալիզը հանձնել հակաբիոտիկների օգտագործումից երկու շաբաթ հետո կամ բուժող բժշկի ցուցումով:
Առնանդամի գլխիկի կամ թլիպի քսուք-դրոշմվածք
- Հետազոտվելուց առնվազը մեկ շաբաթ առաջ չի կարելի օգտագործել տեղային հակաբակտերիալ, հակասնկային պրեպարատներ:
- Հետազոտվելուց առաջ 24-48 ժամ չլվանալ առնանդամի գլխիկի և թլիպի մաշկը:
Կանանց դեպքում անհրաժեշտ է
- Անալիզը հարկավոր է հանձնել մենստրուալ ցիկլից առաջ, կամ ցիկլի ավարտից երկու օր հետո:
- Հանձնելուց մեկ օր առաջ չի կարելի կատարել ներլվացումներ, չի կարելի լվացնել ատրաքին սեռական օրգանները՝ օգտագործելով ինտիմ հիգիենայի պարագաներ:
- Հետազոտվելուց առնվազը մեկ շաբաթ առաջ չի կարելի օգտագործել տեղային հակաբակտերիալ, հակասնկային պրեպարատներ:
- Անալիզը հարկավոր է հանձնել առնվազը երեք ժամ չմիզած:
- Խորհուրդ է տրվում անալիզը հանձնել հակաբիոտիկների օգտագործումից երկու շաբաթ հետո կամ բուժող բժշկի ցուցումով:
Ինչպես ճիշտ նախապատրաստվել էակուլյատի(սերմնահեղուկի) հետազոտություններին
Նմուշը վերցնում է պացիենտը ինքնուրույն՝ մաստուրբացիայի միջոցով:
Սերմնահեղուկի ռեպրոդուկտիվ հատկությունների վատ ցուցանիշների հայտնաբերման դեպքում անհրաժեշտ է անալիզը հանձնել երկրորդ անգամ 7 օր անց, բայց ոչ ավելի ուշ քան 20 օրը:
- Միկրոկենսաբանական կամ ՊՇՌ մեթոդով հետազոտությունների համար անհրաժեշտ է անալիզ հանձնել հակաբակտերիալ կամ քիմիոթերապևտիկ բուժում սկսելուց առաջ, անհնարինության դեպքում պրեպարատի ընդունումը դադարեցնելուց առնվազը 12 ժամ հետո:
- Սպերմագրամմայի հետազոտության համար անալիզ հանձնելուց 7 օր առաջ ամբողջովին բացառել դեղորայքային պրեպարատների օգտագործումը՝ (նախապես համաձայնեցնելով բուժող բժշկի հետ) բացառությամբ կենսական նշանակության դեղամիջոցների, որի մասին անհրաժեշտ է տեղեկացնել:
- Սպերմագրամմայի հետազոտության համար անալիզ հանձնելուց 72 ժամ առաջ, բայց ոչ ավել քան 7 օր, չունենալ սեռական հարաբերություն:
- Սպերմագրամմայի հետազոտության համար անալիզ հանձնելուց 72 ժամ առաջ չօգտագործել ալկոհոլ, բացառել ջերմային պրոցեդուրաների (տաք վաննաներ, շոգեբաղնիք ևայլն), ֆիզիոպրոցեդուրաների ընդունումը:
- Սպերմագրամմայի հետազոտության համար անալիզ հանձնելուց 72 ժամ առաջ չի կարելի անցնել ռենտգեն հետազոտություններ:
- Եթե հետազոտությունից առաջ վերջին մեկ ամսվա ընթացքում եղել են բարձր ջերմության կամ վարակային գործընթացի այլ նշաններ, կամ հետազոտվողն ընդունել է հակաբիոտիկներ, ապա անհրաժեշտ է այդ մասին տեղեկացնել հետազոտությունը նշանակող բժշկին և լաբորատոր անկետայում լրացնել:
- Ցանկալի է հետազոտությունը հանձնել լաբորատորիայում, որպեսզի հնարավոր լինի խուսափել տեղափոխման ժամանակ ջերմային և ժամային ռեժիմների խախտումներից: Այլ վայրում հանձնելու դեպքում անհրաժեշտ է նմուշը հավաքել համապատասխան ստերիլ տարայի մեջ, լաբորատորիա հասցնել առավելագույնը մեկ ժամվա ընթացքում, սենյակային ջերմության պայմաններում:
- Նմուշառման պրոցեսից առաջ անհրաժեշտ է օճառով լվացնել ձեռքերն ու առնանդամը:
Ինչպես նախապատրաստվել խորխի հետազոտությանը
Խորխի կենսանմուշը պացիենտը վերցնում է ինքնուրույն՝ խորը հազի միջոցով, ստերիլ տարայի մեջ:
- Անալիզը ցանկալի է հանձնել առավոտյան ժամերին:
- Նմուշը վերցնելուց առաջ անհրաժեշտ է լվացնել ատամները, բերանի խոռոչը ողողել եռացրած գոլ ջրով:
Ինչպես ճիշտ նախապատրաստվել էնտերոբիոզի հետազոտությանը
Հետազոտության համար օգտագործվում է հետանցքից քերուկ-արտատպուկը: Նմուշը վերցվում է բուժքրոջ կողմից:
- Անալիզը հարկավոր է հանձնել հետանցքի շրջանը 24 ժամ չլվացրած: